Một góc đô thị Huế. Ảnh: VGP/Thế Phong

Quyết sách quan trọng để đưa Thừa Thiên-Huế phát triển

Thừa Thiên-Huế từng là kinh đô của nước Việt Nam thống nhất trong suốt chiều dài 143 năm (1802-1945), nơi có nhiều di sản của thế giới, thành phố Festival của Việt Nam. Thừa Thiên-Huế đang bảo vệ, giữ gìn quần thể di tích, di sản có quy mô lớn nhất, mang tính chất toàn vẹn, điển hình nhất của cả nước với nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của thế giới, cùng gần 1.000 di tích lịch sử đặc thù của cả nước.

Trải qua các giai đoạn phát triển, đến nay, đô thị Huế đã hình thành không gian riêng với khu vực phía bắc sông Hương, lấy kinh thành Huế làm trung tâm và các khu vực phụ cận đi kèm để tiếp tục bảo tồn các giá trị di sản, văn hóa của nhân loại (các công trình văn hóa di sản trải đều từ phá Tam Giang, Cầu Hai, núi Bạch Mã đến Hải Vân Quan).

Khu vực phía nam là đô thị xanh, hiện đại, làm trung tâm hành chính, kinh tế, dịch vụ du lịch, tài chính ngân hàng, đầu mối giao thương quốc tế của khu vực Duyên hải miền Trung, hành lang kinh tế Đông-Tây.

Với vai trò và vị trí đặc biệt, trong những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Thừa Thiên-Huế luôn phấn đấu quyết tâm xây dựng Thừa Thiên-Huế sớm trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trên nền tảng bảo tồn, phát huy di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế, với đặc trưng văn hóa, di sản, sinh thái, cảnh quan, thân thiện với môi trường và thông minh; trở thành một trong những trung tâm lớn, đặc sắc của cả nước và khu vực Đông Nam Á về văn hóa, du lịch, y tế chuyên sâu, khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao. Đô thị Huế còn thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố con người, kiến trúc và cảnh quan thiên nhiên.

Trong quá trình phát triển, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Thừa Thiên-Huế luôn nhận được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước. Bộ Chính trị (khóa X) ban hành Kết luận số 48-KL/TW ngày 25/5/2009 về việc xây dựng, phát triển tỉnh Thừa Thiên-Huế. Tuy nhiên, qua 10 năm thực hiện Kết luận số 48, tỉnh vẫn chưa thể hoàn thành mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương do chưa có cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp đối với Thừa Thiên-Huế.

Với cách tiếp cận, nhìn nhận và quan điểm mới để phát triển Thừa Thiên-Huế lên một tầm cao mới, tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của một thành phố có đặc thù về di sản, văn hóa, xanh, thông minh và hiện đại; Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 54-NQ/TW ngày 10/12/2019 về “Xây dựng và phát triển Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” (Nghị quyết 54) với mục tiêu xây dựng Thừa Thiên-Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế với đặc trưng văn hóa, di sản, sinh thái, cảnh quan, thân thiện với môi trường và thông minh. Triển khai Nghị quyết 54, Chính phủ ban hành Chương trình hành động, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ, phối hợp với tỉnh Thừa Thiên-Huế thực hiện; xây dựng dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành một số cơ chế, chính sách đặc thù đối với Thừa Thiên-Huế.

Đây là quyết sách, công cụ quan trọng nhất để xây dựng Thừa Thiên-Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương; trong đó cho phép áp dụng các tiêu chí đặc thù về quy mô dân số, mật độ dân số, cân đối thu chi ngân sách, thu nhập bình quân đầu người… trong đánh giá phân loại đô thị và phân loại các đơn vị hành chính đô thị; một số cơ chế, chính sách tài chính-ngân sách đặc thù đối với Thừa Thiên-Huế để trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trên nền tảng bảo tồn và phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế khác so với quy định của luật hiện hành, bảo đảm phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế đi đôi với bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Huế; phù hợp với quy mô kinh tế-xã hội, trình độ và yêu cầu quản lý kinh tế-xã hội-văn hóa, mô hình đô thị đối với Thừa Thiên-Huế là cần thiết để tạo điều kiện cho tỉnh có thêm cơ hội huy động nguồn lực, tập trung đầu tư, tiếp tục phát triển nhanh, bền vững, giữ gìn và phát huy gia trị di sản văn hóa.

Đô thị Huế là nơi hội tụ nhiều di sản văn hóa thế giới. Ảnh: Thế Phong

Phát triển tiếp nối, hài hòa và cân bằng giữa quá khứ và hiện tại, bảo tồn và phát triển, truyền thống và hiện đại

Theo UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế, trên cơ sở đặc thù về lịch sử, văn hóa di sản, mô hình thành phố trực thuộc Trung ương Thừa Thiên-Huế được đề xuất có nét riêng biệt trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị cố đô và bản sắc văn hóa Huế. Với định hướng phát triển đô thị di sản văn hóa, sinh thái, cảnh quan, thân thiện môi trường thì sự phát triển đô thị Huế phải là sự phát triển tiếp nối, bảo đảm hài hòa và cân bằng giữa quá khứ và hiện tại, bảo tồn và phát triển, truyền thống và hiện đại, nông thôn và thành thị… Theo đó, mức độ đô thị hóa là một vấn đề cần cân nhắc trong quá trình phát triển.